www.strefaalergii.pl
Reakcja anafilaktyczna
– gwałtowna i niebezpieczna
Jak rozpoznać anafilaksję?
Statystycznie rzecz
ujmując…
Anafilaksja to ciężka, szybko postępująca, za-
grażająca życiu, systemowa lub wielonarządowa
reakcja nadwrażliwości. Jej najbardziej niebez-
pieczną postacią jest wstrząs anafilaktyczny,
który manifestuje się gwałtownym spadkiem
ciśnienia tętniczego. Anafilaksja rozpoznawana
jest przede wszystkim na podstawie objawów
klinicznych, które u przeważającej części osób
pojawiają się w ciągu kilku lub kilkudziesięciu
minut od kontaktu z alergenem.
Problem polega na tym, że objawy anafilaksji,
zwłaszcza te wczesne, bywają trudne do ziden-
tyfikowania – i to nie tylko dla pacjentów, ale
także dla personelu medycznego. Charaktery-
styczne są manifestacje ze strony skóry i błon
śluzowych. Z tym że objawy te nie zawsze
występują (na ich brak wskazuje się u 20% dzie-
ci, zwłaszcza starszych).
U niemowląt anafilaksja objawia się głównie
zmianami w zachowaniu, np. nadmierną drażli-
wością lub sennością, apatią [3]. Z tego powo-
du jej rozpoznanie może się opóźnić. Co istotne,
cięższe reakcje wiążą się z mniejszą częstością
występowania objawów skórnych (odnotowano
je tylko w 45% przypadków anafilaksji zakoń
czonej zgonem) [5].
Przy czym istnieją przekonujące dowody na
globalny wzrost częstości anafilaksji [4]. Co
więcej, dane wskazują, że występuje ona
ponownie u 26,5–54,0% pacjentów, którzy mieli
już taką reakcję [2]. Druga faza reakcji anafilak-
tycznej może wystąpić w ciągu 4–12 godzin
po pierwszym epizodzie. Dlatego każda osoba
z objawami anafilaksji powinna zostać przyjęta
do szpitala na dobową obserwację (czas obser-
wacji nie może być krótszy niż 4–8 godzin) [1,6].
Czytasz:
Alergia ekstremalna, czyli fakty o anafilaksji
Zależy nie tylko od samego alergenu i jego dawki,
ale także od obecności kofaktorów (czynników
wyzwalających, jak wysiłek fizyczny czy stres).
Mogą one zdecydować zarówno o ciężkości ob-
jawów, jak i o tym, czy w ogóle dojdzie do reak-
cji [2]. Kofaktory odgrywają rolę w około 30%
reakcji anafilaktycznych u dorosłych i 14–18%
u dzieci [3].
Według danych Europejskiego Rejestru Ana-
filaksji (European Anaphylaxis Registry – EAR)
częstość populacyjna jej występowania wynosi
0,3%. Oznacza to, że statystycznie trzy osoby
spośród tysiąca raz w życiu doświadczą tego
zagrażającego życiu stanu.
Większość epizodów ma
charakter łagodny, umiarkowany
lub samoograniczający się,
czyli ustępuje samoistnie,
bez konieczności leczenia.
Trzeba jednak zachować
wzmożoną czujność, ponieważ
przebieg reakcji anafilaktycznej
jest nieprzewidywalny.
strona 2